Revista PERPJEKJA

Edhe këta dy numra që përmblidhen në këtë volum i kapërcyen kufijtë e kohës kur duhej të dilnin normalisht sikur të respektonim periodicitetin e revistës dmth. daljen e saj një herë në tre muaj. Është e hidhur të pohojmë se, ndërkohë që ambiciet e atij grupi intelektualësh që nisën Përpjekjen ishin që botimi i revistës të shpeshtohej, mundësisht ajo të bëhej e përmuajshme, si dhe tirazhi i saj të rritej, revista po del më rrallë dhe tirazhi i saj ka mbetur po aty ku ka qenë; ndërsa shitja është pakësuar. Përgjegjësia për këtë rënie bije kryesisht mbi drejtuesin e saj, autorin e këtyre radhëve, si dhe, pjesërisht, mbi atë grup intelektualësh të cilët, në krye të herës, e morën më me entuziazëm kontributin për revistën. Shkaqet e mpakjes së vullnetit dhe entuziazmit të tyre janë po ato që lidhen me zhgënjimin e tranzicionit të të gjithë shqiptarëve; me streset e panumërta që kemi kaluar këto dy vjetët e fundit, me vështirësit psikologjike dhe ekonomike që kanë krijuar ato dhe pjesërisht edhe me shkaqe personale të gjithsecilit.

Karakteri i revistës është i tillë që shkrimet që botohen aty vërtet ushqehen dhe inspirohen nga çka ndodh në Shqipëri, por një pjesë syresh janë krijime letrare, një pjesë tjetër studime dhe eseistikë, përgjithësisht shkrime që kërkojnë qetësi dhe kthjellësi mendimi. Kjo klimë ka munguar për drejtuesit e revistës, për autorët si dhe për lexuesin e saj. Ndërkaq pjesa më e mënçur e të rinjve po e lenë vazhdimisht vendin duke mos sjellë ndonjë kontribut të ndjeshëm intelektual për revistën.

Sot me trishtim vihet re se shqiptarët janë më pak të dhënë pas librit se ç'kanë qenë dje. Edhe dështimi i ambicies sonë për të shpeshtuar botimin e revistës dhe rritur tirazhin, është një nga treguesit e kësaj bjerrjeje. Në një nga numrat e ardhshëm do të përqëndrohemi në analizën dhe gjetjen e shkaqeve të kësaj bjerrjeje. Sodoqoftë Përpjekja do t'i vazhdojë përpjekjet e saj për të mbijetuar gjithnjë duke ruajtur frymën e saj e cila synon rritjen e frymës humaniste dhe kritike në kulturën shqiptare, përftimin e një kulturë që do t'i bënte shqiptarët më të aftë për të njohur vetveten dhe realitetin ku jetojnë dhe për të krijuar një kulturë që gjeneron kulturë.

Po botojmë pjesën më të madhe të dokumentave që tregojnë aktivitetin e Forumit për Demokraci gjatë ngjarjeve të gjysmës së parë të 1997-s. Pjesa më e madhe e tyre janë botuar të plota ose pjesërisht në shtypin e përditshëm të asaj kohe ose janë transmetuar nga radiot BBC, Zëri i Amerikës dhe Deutche Wele.

I kërkojmë ndjesë lexuesit të Përpjekjes për vonesën e daljes së këtyre dy numrave të lidhura në një vëllim të vetëm. Ngjarjet e vitit të kaluar dëmtuan edhe ecurinë normale të botimit të revistës. Ato devijuan shumë emocione dhe shumë impenjim të bashkëpunëtorëve të revistës, madje detyruan disa prej tyre të largohen nga Shqipëria. Edhe botuesi i saj, Fatos Lubonja, u detyrua të merret gjatë gjysmës së parë të vitit me aktivitet të mirëfilltë politik, çka i mori shumë energji dhe kohë. Ky botim i  Përpjekjes përmbledh dokumente që dëshmojnë për ngjarjet e vitit që kaluam, i cili shpesh në shtyp dhe në fjalime politikanësh është quajtur një vit i mbrapshtë.

Është e vërtetë se viti 1997 ishte një vit tejet traumatik, i mbarsur me krime të tilla politike dhe ordinere që e tejkaluan edhe imagjinatën më të mbrapshtë të shqiptarëve. Megjithatë Përpjekja mendon se ay nuk ka qenë vetëm një vit i mbrapshtë. Ay ishte një vit që tregoi jo vetëm veset dhe mangësitë më të mëdha të shqiptarëve, por edhe cilësitë e tyre pozitive. Viti 1997 ishte viti i rrëzimit të një diktature të mbrapshtë, vit ku shqiptarët sfiduan dhunën shtetërore me një trimëri që s e kishin treguar kurrë më parë. Viti 1997 ishte viti kur për herë të parë parti të majta e të djathta u bashkuan mbi disa principe më të larta se interesat e ngushta partiake. Viti 1997 ishte vit në të cilin, megjithëse të armatosur gjer në dhëmbë, shqiptarët shkuan në votime në mënyrë të qytetëruar. Viti 1997 ishte viti në të cilin më në fund patëm televizione dhe radio private. Viti 1997 ishte viti i krijimit të një qeverie koalicioni që ndoshta është më e hapura që kemi pasur deri më sot. Viti 1997 ishte mbi të gjitha vit që tregoi dashurinë e shqiptarëve për jetën, forcën e tyre mbijetonjëse. Cilatdo qofshin vlerësimet për vitin 1997 një gjë është e pamohueshme: ai ishte një vit historik të cilit shqiptarët do t i kthehen dhe rikthehen për të njohur dhe kuptuar më mirë vetveten. Ky botim i Përpjekjes bëhet pikërisht duke patur parasysh këtë ide. Lexuesi që i ka të freskëta ngjarjet ndoshta nuk do ta gjejë shumë interesant. Por mendojmë se ky vëllim, ndonëse me mjaft mangësira, paraqet një panoramë të gjerë të asaj që ndodhi dhe, nga ana tjetër, me kalimin e kohës, do të bëhet shumë më i vlefshëm për ata që do të duan të studiojnë vitin 1997.